Türkiye İş Bankası Modern Klasiklerin dördüncüsü Casus kitabıdır. Yazarı Joseph Conrad, daha önce duyduğum fakat okuma imkânı bulamadığım bir yazardı. Okuduğum ilk kitabı da Casus oldu. Kendisi bu kitaba önsözünde öykü demiş ama roman dememiz daha uygun olacaktır.
Kitap adında da anlaşılacağı üzere casusluk üzerine yazılmış. Polisiye türüne de girebilecek bir kitap. Ama bu kitabın sadece casusluk olarak değerlendirmek eksik olur. Fedakârlık, iki yüzlülük, aile ilişkileri, toplum yapısı, devlet görevlilerinin yetkilerini kötüye kullanmaları gibi çok yönlü bir eserdir.
Polisiye-casusluk kısmı kitapta çok baskın anlatılmamış. Bu nedenle bu türü okuyacaklar hayal kırıklığı yaşayabilirler. Beklentilerini buna göre yapmaları onların yararına olacaktır.
Kitabımızın konusuna gelecek olursak, Adolf Verloc bir İngiliz vatandaşıdır ve ülkesine karşı bir büyükelçiliğin casusluğunu yapmaktadır. Kişilik olarak hantal, tembel bir kişiliğe sahiptir. Bu iş kişiliği ile uyuştuğundan bu görevi yerine getirir.
Bir gün kendisini büyükelçiliğe çağıran bir mektup alır. Büyükelçilik, Verloc’un şişmanlığını, hantallaştığını artık bir eylem beklediklerini söyler. Bu eylem, halk çevrelerinde ses getiren bir eylem olmalıdır. İnsanların duygularını, düşünme biçimlerini değişmeyi sağlayacak bir eylem olmadır.
Verloc daha önce böyle bir görev yapmamış olduğundan bir ay boyunca çok sıkıntılar çeker. Eylemi kendi kimliğini ortaya çıkarmadan birine yaptırmaya düşünür ama hiç kimseyi bulamaz. Artık o kadar ümitsizliğe düşmüştür ki, çok aptalca bir karar vererek eşi Winnie Veloc’un kardeşi Stevie’i bu görevi yaptırmaya karar verir.
Stevie biraz kafadan çatlak bir karaktere sahiptir. Ani öfke patlamaları ve ani çıkışları olan birisidir. Son zamanlarda eniştesine çok cana yakın davranır. Verloc’da bu davranışları değerlendirir ve bu delikanlıyı bu eylem için kullanır.
Kardeşi için her türlü fedakârlığı göze alan Winnie Verloc’un bu durumlardan hiç haberi yoktur. Kardeşini yıllarca korumuş, kollamış, her türlü sıkıntısında yanında olmuştur. Bir anne sevgisiyle kardeşini sevmektedir.
Sonrasında yaşananlar çok trajiktir. Verloc ailesi tam bir çıkmaza girmiştir. Diğer tarafından polis bu eyleminin üzerini örtmeye çalışmaktadır. Tam anlamıyla yozlaşmış bir sistem söz konusudur.
Farklı bir konu bütünlüğü olan Casus, yazıldığı dönemde olumlu eleştiriler kadar, olumsuz eleştirilerde almıştır. Yazar, önsözde bu konuyu açıklamaya çalışmış. Benim beğendiğim bir okuma oldu. Anlatımı akıcıydı. Sıkıldığımı hatırlamıyorum bile. Yine çoğu unsuru tahmin ettim. Ama beni rahatsız eden bir durum olmadı. Winnie’ın kardeşinin başına gelenlere çok üzüldüm. Keşke öyle bir olay yaşamasaydı.
Bir cevap yazın