(d. 27 Ekim 1932 Boston – ö. 11 Şubat 1963 Londra), ABD’li şair ve yazardır.
Trajik yaşamı ve intiharıyla tanınan Plath, aynı zamanda yarı otobiyografik bir roman olan ve depresyonu üzerine ayrıntılı bilgiler veren Sırça Fanus kitabının yazarı olarak bilinir. Anne Sexton ile birlikte, Plath gizdökümcü şiirin önemli isimlerinden biridir.
Konu başlıkları [gizle]
1 Hayatı
2 Eserleri
2.1 Şiir
2.2 Düz yazı
2.3 Çocuk kitapları
2.4 Türkçeye çevrilen eserleri
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
1932 yılında Alman bir baba ve ABD’li bir anneden, Massachusetts’te doğdu. Profesör olan babası 1940 yılında öldü. Plath ilk şiirini 8 yaşında yayımladı.
Plath, hayatı boyunca ileri derecede manik-depresif bozuklukla boğuştu. 1950 yılında bursla girdiği Smith College’deki ikinci yılında ilk intihar girişimini gerçekleştirdi ve bir akıl hastanesine yatırıldı. 1955’te Smith College’den summa cum laude derece ile mezun oldu.
Kazandığı Fulbright bursuyla Cambridge Üniversitesi’ne giderek çalışmalarını burada sürdürdü ve şiirlerini üniversitenin öğrenci gazetesi olan Varsity’de yayımladı. Plath burada 1956 yılında evleneceği İngiliz şair Ted Hughes’la tanıştı. Evliliklerinin ardından Boston’da yaşamaya başladılar. Plath, hamile kaldıktan sonra ise İngiltere’ye geri döndüler.
Plath ve Hughes, Londra’da kısa süre yaşadıktan sonra North Tawton’a yerleştiler. Çiftin Sylvia’nın kıskançlık krizleriyle başlayan sorunları bu dönemde başladı ve ilk çocuklarının doğumundan kısa süre sonra Sylvia Plath Londra’ya geri dönerek boşanma işlemlerini başlattı.
Kiraladığı evin eskiden İngiliz şair William Butler Yeats’e ait olduğunu öğrenen Plath bunu iyi bir işaret olarak değerlendirdi. 1962-1963 kışı Plath için çok zor geçti. 11 Şubat 1963’te, ikinci kattaki odalarında uyumakta olan çocuklarının yanına süt ve kurabiye bıraktıktan sonra, odalarının kapısını da içeri gaz girmeyeceğinden emin olmak üzere bantlayarak kapattı ve kafasını fırının içine sokarak intihar etti.
İntiharıyla ilgili olarak kocası Ted Hughes eleştirilere maruz kaldı. Hughes yıllarca bu konuda konuşmadı. Daha sonra anılarını yayımladı.
1963 yılında daha 30 yaşındayken intihar eden Plath’ın hayatı, Oscarlı oyuncu Gwyneth Paltrow’un ünlü şairi canlandırdığı “Sylvia” filmine de aktarıldı.
Plath’ın Türkçe’ye çevrilen eserleri arasında bulunan “Sırça Fanus” adlı romanı, birçok kişi tarafından ilk Amerikan feminist romanı olarak değerlendirilir.
Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Şiir
The Colossus (1960)
Ariel (1965)
Crossing the Water (1971)
Winter Trees (1972)
The Collected Poems (1981)
Düz yazı[değiştir | kaynağı değiştir]
The Bell Jar (1963)
Letters Home (1975)
Johnny Panic and the Bible of Dreams (1977)
The Journals of Sylvia Plath (1982)
The Magic Mirror (1989)
The Unabridged Journals of Sylvia Plath
Çocuk kitapları[değiştir | kaynağı değiştir]
The Red Book (1976)
The It-Doesn’t-Matter-Suit (1996)
Collected Children’s Stories (İngiltere, 2001)
Mrs. Cherry’s Kitchen (2001)
Türkçeye çevrilen eserleri
Ariel, (İmge Kitabevi)
Johnny Panik ve Rüyaların Kutsal Kitabı, (Altıkırkbeş Yayınları)
Sırça Fanus, (Can Yayınları)
Üç Kadın, (Oğlak Yayıncılık)
Sylvia Plath’in Günceleri, (Oğlak Yayıncılık)
Suyu Geçiş (Artshop Yayıncılık)
Jigolo
Cep saatiyim, iyi çalışırım.
Caddeler kertenkelemsi çatlaklardır
Sarptır, saklanacak delikleri vardır.
En iyisi çıkmaz sokakta buluşmaktır,
Aynalı pencereleriyle
Kadifeden bir kale.
Orada güvendesin,
Aile fotoğrafları yoktur orada,
Yoktur burunda yüzük, çığlık yok.
Işıltılı balık kancaları, kadınların gülüşleri
Yutuverir hacmimi
Ve ben, şık siyah giysilerimde,
Öğütürüm bir dizi memeyi medüzler gibi.
Yumurta yerim
Beslemek için iniltilerin viyolonsellerini –
Yumurta ve balık, zaruri,
Afrodizyak kalamar.
Ağzım sarkar,
Mesih’in ağzı
Ulaştığında onun sonuna makinem.
Altın mafsallarımın
Gammazlığı, kancıkları
Gümüş dalgacıklarına döndürme biçimim
Bir halı serer, bir derin sessizlik.
Ve sonu yoktur, sonu yoktur hiç.
Asla yaşlanmayacağım. Yeni istiridyeler
Çığlık atar denizde ve ben
Parıldarım Fontainebleau gibi
Memnunum,
Yüzeyi üzerine usulca yaslanıp
Kendimi seyrettiğim
Bütün fıskiyeler bir göz.
Sylvia Plath
İyilik
İyilik akıp gider evimde.
Bayan İyilik, öyle hoştur ki!
Yüzüğündeki mavi ve kırmızı mücevherler tüter
Pencerelerde, aynalar
Doldurulur gülüşlerle.
Bir çocuk ağlayışından daha gerçek ne var?
Bir tavşanın iniltisi belki daha vahşidir
Fakat ruhu yoktur.
Şeker her şeyi sağaltır, böyle söyler İyilik.
Şeker gerekli bir sıvıdır,
Kristalleri küçük bir yara lapası.
İyilik, ey iyilik
Şirince toplar parçaları!
Benim Japon ipeklerim, umutsuz kelebekler,
Her an iğneye geçirilebilir, uyuşturulabilir.
Ve buraya geliyorsun, bir fincan çayla
Buğuyla sarmalanmış.
Şiirdir kan fışkırışı,
Yoktur durduruluşu.
İki çocuk uzatırsın bana, iki gül.
Sylvia Plath
İsterim, İsterim
Ağzı açık, bebek tanrı
Sınırsızca kel, bebek kafalı olsa da,
Annesinin memesi için ağlar.
Yarılır ve çatlar kuru volkanlar,
Ağzı açık, bebek tanrı
Sınırsızca kel, bebek kafalı olsa da,
Annesinin memesi için ağlar.
Yarılır ve çatlar kuru volkanlar,
Kum aşındırdı sütsüz dudağı.
Yabanarısını, kurdu ve köpekbalığını çalıştıran
Ve sümsük kuşunun gagasını tasarlayan
Babasının kanı için ağladı sonra.
Kuru gözlerle, o müzmin cet
Doğrulttu adamlarını deriden ve kemikten,
Taçta yaldızlı telden ok uçları,
Kanlı gül bedeninde dikenler.
Sylvia Plath
Bir cevap yazın